به گزارش تیزلند و به نقد از خبرگزاری فارس، لیدا نیک‌روش مدیرکل نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی وزارت آموزش و پرورش در گفتوگو با خبرنگار آموزش و پرورش، در واکنش به مشاهده اشکال در ورود به سامانه ثبت‌نام اینترنتی کتابهای درسی سال تحصیلی آینده، اظهار داشت: هر دانش‌آموزی که مشکلی برای ورود به سامانه ثبت‌نام اینترنتی کتابهای درسی دوره ابتدایی و پیش دانشگاهی سال تحصیلی آینده به نشانیwww.irtextbook.com دارد، می‌تواند با واحد پشتیبانی این سامانه تماس بگیرد.
وی ادامه داد: کارشناسان این سامانه با شماره تلفن‌های 88301481 و 88823140 آماده پاسخگویی به سوالات دانش‌آموزان برای نحوه ورود به سامانه ثبت‌نام اینترنتی کتابهای درسی دوره ابتدایی و پیش دانشگاهی سال تحصیلی آینده هستند.
منبع دریافت این مطلب : خبرگزاری فارس
به گزارش تیزلند و به نقل از ایسنا، مسعود ثقفی ضمن اعلام این خبر که شهریه مدارس غیردولتی شهر تهران برایسال تحصیلی 96-95 برای اولین بار در اسفندماه ابلاغ می‌شود، اظهار کرد: این شهریه در سامانه تعیین شهریه آموزش و پرورش شهر تهران قابل دسترسی است.
وی افزود: این شهریه بر اساس ساعات مصوب هریک از پایه‌های تحصیلی و فوق برنامه داخل برنامه هفتگی مدارس که توسط موسسان در سامانه الگوی شهریه ثبت شده، تعییین شده است.
سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران با بیان اینکه بر این اساس برای دوره ابتدایی، 25 ساعت برنامه درسی مصوب و حداکثر شش ساعت فوق برنامه در نظر گرفته شده است عنوان کرد: برای متوسطه اول، 30 ساعت برنامه مصوب و حداکثر 8 ساعت فوق برنامه، برای متوسطه دوم در شاخه نظری 34 ساعت برنامه مصوب و حداکثر هشت ساعت فوق برنامه و برای شاخه فنی و حرفه‌ای 40 ساعت برنامه مصوب و حداکثر هشت ساعت فوق برنامه در نظر گرفته شده است.
ثقفی ادامه داد: استفاده دانش‌آموزان از سایر خدمات آموزشی، پرورشی و ورزشی ویژه که باید خارج از برنامه هفتگی مصوب و فوق برنامه رسمی مدرسه برنامه ریزی شود، کاملا اختیاری است.
وی با اشاره به اینکه انعقاد قرارداد مابین مدیر واحد آموزشی و ولی قانونی دانش آموز بر اساس شهریه قطعی در دو نسخه الزامی است گفت: مدیر مدرسه موظف است همزمان با انعقاد قرارداد ثبت نام، یک نسخه برنامه هفتگی مدرسه را با رعایت ساعت مصوب هفتگی مدرسه که اعلام شد و به تایید منطقه رسیده است را به ولی دانش‌آموز تحویل دهد.
سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران با بیان اینکه ملاک پرداخت شهریه توسط ولی دانش آموز واریز وجه شهریه به حساب مدرسه یا چک در وجه مدرسه است تاکید کرد: بنابراین پرداخت هرگونه وجه نقد یا چک حامل، خلاف ضوابط است و مسوولیت آن به عهده اولیاء و مدیر واحد آموزشی است.
ثقفی تاکید کرد: نصب برگه اعلام شهریه ممهور به مهر و امضای مدیریت آموزش و پرورش منطقه در معرض دید اولیاء الزامی است. با رعایت تمام ضوابط فوق‌الذکر انجام پیش ثبت نام از زمان ابلاغ شهریه مجاز است.
منبع دریافت این مطلب : عصر ایران
فاطمه رمضانی معاون ابتدایی دفتر تالیف کتابهای درسی وزارت آموزش و پرورش در گفتوگو با خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری فارس در خصوص برنامه‌های این معاونت اظهار داشت: مصوبه سال 76 شورای عالی آموزش و پرورش برای دوره‌های تحصیلی و از جمله دوره ابتدایی اهدافی را مشخص کرده است که یکی از بخش‌های وزارت آموزش و پرورش که برای تحقق آن اهداف تلاش می‌کند، دفتر تالیف کتابهای درسی در قالب محتوای کتابهای درسی دوره ابتدایی است.
وی در پاسخ به این پرسش که «برای سال تحصیلی جدید چه برنامه‌هایی را عملیاتی کرده‌اید؟»، افزود: براساس مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش ، از سال تحصیلی 91ـ90 تغییرات کتابهای درسی دوره ابتدایی شروع شده است؛ سال 91ـ90 تغییرات کتابهای پایه اول ابتدایی را داشتیم، 92ـ91 تغییرات کتابهای پایه دوم ابتدایی انجام شده و در همان سال با ایجاد پایه ششم کتابهای پایه ششم هم تالیف شد.
رمضانی افزود: سال تحصیلی 93ـ92 کتابهای پایه سوم ابتدایی تغییر کرد و در دوره متوسطه اول کتابهای پایه هفتم تالیف شد؛ در سال تحصیلی 94ـ93 تغییرات کتابهای ابتدایی به پایه چهارم رسید و در سال تحصیلی جاری تغییرات کتابهای پایه پنجم را داشتیم.
معاون ابتدایی دفتر تالیف کتابهای درسی یادآور شد: در این چند سال از پایه دوم به بعد به دلیل اینکه طرح ارتقای آموزش قرآن را در چند سال گذشته داشتیم و کتابهای قرآن ما جدیدالتالیف بودند، این کتابها تغییر نکردند و همان تغییراتی که سال‌های گذشته انجام شد مبنا قرار گرفت.
وی گفت: در بعضی دروس مانند ریاضی و مطالعات اجتماعی علاوه بر تغییر محتوا، تغییر رویکرد و تغییر برنامه داشتیم و از این رو تغییر محتوای آنها تغییرات کلی بوده‌اند، در دروس فارسی و علوم تغییر در برنامه درسی نداشتیم، اما این دروس در انتخاب و سازماندهی محتوا به دلیل توجه به رویکردهای نوین آموزشی و بخش‌های یقینی‌تر برنامه درسی ملی، تغییر داشته‌اند.
* مهمترین شاخص‌های تغییرات کتب درسی
رمضانی در خصوص مهمترین شاخص‌های تغییرات کتاب درسی گفت: در تغییرات کتابهای درسی دوره ابتدایی از کلاس اول چند محور عمده داشتیم که در کلاس پنجم نیز همان را تبعیت کردیم.
وی ادامه داد: یک محور تغییراتی است که به لحاظ گذر زمان رخ می‌دهند و باید ما نیز به آنها توجه کنیم. نیازهای جدیدی که خود دانش‌آموز پیدا می‌کند و تغییرات اجتماعی که داریم که بخشی خاص جامعه ما بوده و بخشی به تبع تغییرات جامعه جهانی است.
معاون ابتدایی دفتر تالیف کتابهای درسی بیان داشت: مثلا آن چیزی که برای دانش‌آموزان خوشایند بوده و آنها را جذب می‌کند با چیزی که 30-20 سال پیش دانش‌آموزان آن زمان را به خود جذب می‌کرده، یا برایشان جالب و پاسخگوی پرسش‌هایشان بوده است فرق می‌کند.
وی یادآور شد: جنبه دیگر رویکردهای جدیدی است که در آموزش وجود داشته و طبیعتاً ما نیز نباید دانش‌آموزان را از آنها بی‌بهره بگذاریم و جنبه دیگر اسناد تحولی مثل سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و برنامه درسی ملی است که باید براساس آنها اسناد دیگری تولید شود تا کتاب درسی براساس آنها تغییر کند.
رمضانی خاطرنشان کرد: برای اینکه دانش‌آموزان زودتر از این ثمرات بهره‌مند شوند، بخش‌هایی که می‌دانستیم باید حتماً در برنامه‌های درسی توجه شود و نیاز به تبیین کمتری دارند یکی از محورهای عمده تغییرات کتابهای درسی از سال 90 بوده که تغییرات امسال پایه پنجم ابتدایی نیز ادامه همان روند است.
رمضانی با بیان اینکه امسال غیر از کتاب آموزش قرآن تمام کتابهای پایه پنجم جدیدالتالیف هستند، گفت: برای تالیف کتابهای درسی در دفتر تالیف نقشه‌ای با نام راهنمای برنامه درسی داریم و برای هر ماده درسی قبل از اینکه کتابی تالیف شود، راهنمای برنامه درسی آن تالیف و تدوین می‌شود.
معاون ابتدایی دفتر تالیف کتابهای درسی اظهار داشت: این‌ها اسنادی هستند که در شورای عالی آموزش و پرورش بررسی و تصویب می‌شوند.
وی گفت: بر این اساس، در درس‌هایی مانند ریاضیات و مطالعات اجتماعی که در دوره ابتدایی تقریباً حدود 30 سالی بود تغییر جدی نداشتیم، تغییر در راهنمای برنامه درسی هم داریم.
* به‌جای تاکید صرف بر عملیات ریاضی روی فهم مفاهیم هم تمرکز می‌شود
رمضانی اضافه کرد: برای نمونه در درس ریاضی قبلاً دانش‌آموزان بیشتر روی عملیات ریاضی متمرکز می‌شدند، اما در برنامه جدید روی فهم مفاهیم ریاضی از طریق روش حل مسئله تاکید می‌شود.
معاون ابتدایی دفتر تالیف کتابهای درسی افزود: در درس مطالعات اجتماعی نیز براساس راهنمای برنامه جدید درسی این درس و رویکرد آن که کاوشگری است، باز تغییرات قابل ملاحظه‌ای نسبت به کتابهای قبل داشتیم. یکی از تغییرات اصلی این کتاب آن است که قبلاً از کلاس چهارم سه بخش منفک از هم شامل «جغرافیا»، «تاریخ» و «مدنی» داشتیم که الان به صورت یکپارچه و در قالب یک بخش ارائه شده است.
رمضانی در پاسخ به این پرسش که «هنوز تاکید بر حفظ کردن مطالب در کلاس‌ها وجود دارد، حال در این خصوص چه کاری در کتابها انجام شده است؟»، افزود: در خصوص اینکه چه تعدادی از معلمان از روشهای جدید استفاده می‌کنند و با طراحی‌های آموزشی خود، تلاش می کنند زمینه ای فراهم کنند تا دانش‌آموزان شخصاً به مطالب پی ببرند و چه تعدادی پیرو روشهای سنتی آموزش هستند، آماری در دست نداریم. اما بخش عمده تغییرات کتابها، به تغییر در نگاه ما به آموزش برمی گردد و البته این امر بی‌سابقه‌ای نیست و سابقه قابل توجهی دارد.
وی گفت: اولین‌بار بین سال‌های 73 تا 75 و با درس علوم شروع شده و بر اساس راهنمای برنامه درسی که برای این درس تدوین شد و رویکرد جدیدی که کتاب به آموزش داشت، به معلمان توصیه شد که کلاس‌ها طوری تنظیم شوند که دانش‌آموزان خودشان تجربه کنند و خیلی روی روش رسیدن به یک مفهوم سفارش و کار شده است، اینکه دانش‌آموز مفاهیم و تعریف را آنطور که ما می‌خواهیم به ما تحویل دهد مورد تاکید نبوده است.
رمضانی افزود: این رویکرد در برنامه درسی و کتابهای دیگر بتدریج وارد شد و بعد از علوم، درس فارسی بود که این رویکرد را در تدوین محتوا به کاربرد و بعد از آن درس دینی چنین تغییری داشت، در آن سال‌ها برنامه جدید درس هنر نیز با همین رویکرد تدوین شد.
*نمی‌خواهیم دانش‌آموزان دوره ابتدایی مطلبی را حفظ کرده و عیناً به ما باز پس دهند
معاون ابتدایی دفتر تالیف کتابهای درسی وزارت آموزش و پرورش تصریح کرد: در برنامه‌های جدید نمی‌خواهیم دانش‌آموزان دوره ابتدایی مطلبی را حفظ کرده و عیناً به ما باز پس دهند و دلخوش کنیم که آنها مطالب را یاد گرفته‌اند، بلکه تاکید بر این است که دانش‌آموزان مفاهیم را طی فعالیتهایی که به تجربیات خودشان در زندگی شبیه است یاد بگیرند و آنچه یاد گرفتند در زندگی به کار برند.
وی بیان داشت: تغییرات اخیر تاکید بیشتری روی این مطلب دارند و درس‌هایی که چنین تغییری نداشتند الان به این تغییرات پیوسته‌اند و راهنمای معلم نیز امروز با این جهت‌گیری تدوین می‌شود.
رمضانی اضافه کرد: در این 4 تا 5 سال اخیر که فیلم‌های آموزشی بیشتری برای معلمان تدوین شده نیز بیشترین تاکید را بر روی این جنبه‌ها دارند، اما اینکه چرا این اتفاق نیفتاده است، به نظرم باید سراغ همه عواملی رفت که می‌توانند در این جریان دخیل باشند و از جمله اینکه معلمان باید همزمان با تغییر کتابهای درسی آموزش کافی ببینند.
معاون ابتدایی دفتر تالیف کتابهای درسی همچنین گفت: معلمان باید وقت کافی در کلاس درس داشته باشند، اندازه کلاس اندازه مناسبی باشد و تجهیزاتی که دارند باید تجهیزاتی باشد که به این امر کمک کند؛ الان تعداد دانش‌آموزان در کلاس گاهی به خاطر تنگناهایی که وجود داشته است از متوسطی که تعیین شده بود، بیشتر شده است.
وی با اشاره به اینکه زمان آموزش هم مهم است، افزود: می‌دانید که ساعت‌هایی که دانش‌آموزان در مدارس حضور دارند، ساعت‌های دلخواه و مطلوب نیست.
رمضانی تصریح کرد: دلیل آن این است که دانش‌آموزان باید فرصت داشته باشند در هر موضوع خود کار کنند، از آن نتیجه گرفته و نتیجه را به مشورت با معلمان و دیگران بگذارند و با کمک دیگران نقد، بررسی و ارزشیابی کنند و آن را در دنیای واقعی به کار ببندند.
*فردی که اطلاعات بیشتری دارد می‌تواند خلاقیت بیشتری داشته باشد
معاون ابتدایی دفتر تالیف کتابهای درسی وزارت آموزش و پرورش اظهار داشت: آن چیزی که ایده‌آل بوده و برنامه‌های درسی و کتابهای درسی و راهنمای معلم مبلغ آن هستند، این شیوه، رویکرد و نگاه به آموزش است و امیدوارم به جایی برسیم که وقتی شما وارد مدرسه می‌شوید، با این صحنه روبه‌رو نشوید که معلم دوباره یکسری جملات را با دانش‌آموزان تکرار می‌کند بدون اینکه دانش‌آموزان مفهومی را ادراک کرده باشند. البته یادآوری می‌کنم برای اینکه یادگیری اتفاق بیفتد، به اطلاعات هم نیاز داریم حتی فردی که اطلاعات بیشتری دارد، امکان بروز خلاقیت بیشتری هم دارد اما اگر صرفا به خاطر سپردن اطلاعات مترادف یادگیری شد، کار اشکال پیدا می کند.
معاون ابتدایی دفتر تالیف کتابهای درسی در خصوص «سختی کتابهای درسی و الزام و اجبار خانواده‌ها برای همراهی با دانش‌آموزان در حل مسائل کتاب» افزود: این طور نیست کتاب درسی از والدین بخواهد نقش معلم را در خانه ادامه دهند گاهی دیده‌ایم انتظاری که معلم و مدرسه مطرح کرده است انتظاری بسیار پیچیده‌تر و بیشتر از منظور کتاب درسی بوده است و فکر می‌کنم دفتر تالیف کتابهای درسی باید نقش بیشتری در اطلاع‌رسانی داشته باشد. راه‌هایی که می‌توانیم برنامه تغییرات محتوای کتاب درسی را اطلاع‌رسانی کنیم، چند کانال است؛ یکی کتاب راهنمای معلم است، کانال دیگر دوره‌های ضمن خدمتی است که معلمان برای محتواهای جدید می‌بینند و امسال برای پایه پنجم ساعت‌هایی را برای دروس مختلف آموزش دیده‌اند تا با تغییرات آشنا شوند.
وی اظهار داشت: چند سال اخیر فیلم‌های آموزشی مختص معلمان نیز اضافه شده که در آن تغییرات کتابها توضیح داده می‌شود و موفق شده‌ایم در برخی از آنها نمونه‌هایی از تدریس را هم قرار دهیم.
معاون ابتدایی دفتر تالیف کتابهای درسی وزارت آموزش و پرورش در خصوص «تولید بسته‌های آموزشی» گفت: جدیدترین اجزای بسته‌های آموزشی دوره ابتدایی چند فیلم بوده است از تربیت بدنی پایه اول و دوم، مطالعات اجتماعی ششم و ریاضیات پایه ششم و دوم و دینی پایه دوم و در مجموعه نرم‌افزارها نیز فارسی پایه چهارم ارائه شده است و ریاضی سوم و چهارم و مطالعات و هنر چهارم هم در حال نهایی شدن است.
وی ادامه داد: قرار است این‌ها همراه کتاب درسی به دست دانش‌آموزان برسد، اما به دلیل اینکه تولید و تکثیر آنها زمان‌بر است گاهی با تاخیر به دست دانش‌آموزان می‌رسد؛ ان شاالله در آینده این بسته‌ها همزمان با کتابها دراختیار دانش آموزان قرار می گیرد.
*تولید کتاب گویای دروس فارسی و قرآن پایه پنجم
رمضانی بیان داشت: الان برای پایه پنجم کتاب گویا تولید شده است که شامل فایل‌های صوتی خواندن متن‌های درس فارسی و آیات درس قرآن است.
معاون ابتدایی دفتر تالیف کتابهای درسی وزارت آموزش و پرورش در خصوص اینکه «آیا برای حجم کتابهای درسی کار شده است؟»، یادآورشد: وقتی دانش‌آموز از حجم کتاب درسی نگران می شود که فکر می کند باید صفحه به صفحه کتاب را خوانده و حفظ کند و به معلم پس بدهد که طبیعتاً اگر یک صفحه به این کتاب اضافه شود یک دردسر تازه اضافه شده است.
وی خاطرنشان کرد: قرار نیست دانش‌آموزان کلی تعریف در خصوص مفاهیم یاد بگیرند و به جای آن فعالیتهایی وجود دارد که از دانش‌آموزان می‌خواهند تا آن را انجام دهند؛ مانند کتاب علوم که صورت عملی دارد و دانش‌آموز باید آزمایش انجام داده آن را به نتیجه برساند و به دیگران اعلام کند. یا در مطالعات اجتماعی می‌خواهیم بگوییم رعایت قانون ایمنی به دنبال می‌آورد. اینجا می‌توانید بگویید اگر قانون را رعایت کنید ایمن می‌مانید و می‌توانید موقعیتی طراحی کنید که دانش‌آموز با این سوال روبه‌رو شود که رعایت قانون چه فوایدی داشته و عدم آن چه ضررهایی دارد و خود به همان نتیجه برسد و نتیجه را مال خودش کند.
رمضانی تاکید کرد: بعضی از این فعالیت‌ها هم ذهنی هستند و و ترتیب آن طوری است که وقتی دانش‌آموزان مجموعه آنها را انجام می‌دهند به یک نتیجه می‌رسند که قابل ارائه به دیگران است، بنابراین اگر به حجم کتاب اینطور نگاه شود عامل منفی نیست و اینطور نیست که بگویید اگر کتابی 150 صفحه است به نسبت کتابی که 100 صفحه دارد بدتر است.
معاون ابتدایی دفتر تالیف کتابهای درسی وزارت آموزش و پرورش افزود: یکی از کارهای جاری ما بررسی کتابهای درسی از این حیث است که آیا تعداد مفاهیم آن با ساعتی که معلم در اختیار دارد و با توان ذهنی و آمادگی قبلی دانش‌آموز همخوانی دارد یا خیر.
وی تصریح کرد: اگر کمک کنیم عین همان اتفاقی که در زندگی دانش‌آموز می‌افتد و هیچ کسالت‌آور نیست در مدرسه بیفتد، مدرسه برای او جای خوشایندی می‌شود.
رمضانی اظهار داشت: چرا بچهها از بازی لذت می‌برند، برای اینکه همیشه چیز تازه یاد می‌گیرند و دائم سوالاتی دارند که با بازی به آن جواب می‌دهند.
رمضانی با بیان اینکه آن چیزی که افق روی وزارت آموزش و پرورش و دفتر تالیف است این ایده‌آل‌هاست، یادآورشد: اما آیا کاملاً آن را اجرا کرده‌ایم؟ شما الان ملاحظه فرمایید که خیلی جاها در آموزش مفاهیم قدم‌هایی برای نزدیک شدن به این ایده‌ها برداشته‌ایم، اما بعضی جاها به دلایل مختلف انجام نشده است و البته دائم کتابها را بررسی می‌کنیم تا بیشتر به این ایده‌ها نزدیک شویم. در چند سال اخیر از معلمان خواسته شده چاپ اول کتابها را چاپی در نظر بگیرند که می‌تواند تغییراتی برای چاپ بعدی داشته باشد و ایشان می‌توانند در مورد آن به ما بازخورد بدهند.
*از تجارب کشورهای دیگر در تالیف کتب استفاده می‌شود
معاون ابتدایی دفتر تالیف کتابهای درسی وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به این پرسش که «آیا در تالیف کتابهای درسی از تجارب کشورهای دیگر استفاده کرده‌اید؟»،گفت: هم در تدوین راهنمای برنامه و هم محتوا این‌ها می‌تواند به ما ایده بدهد.
وی در پاسخ به این پرسش که «برای رسم‌الخط دانش‌آموزان چه برنامه‌ای دارید؟»،خاطرنشان کرد: با تغییر برنامه درس فارسی دوره ابتدایی که مربوط به 13-12 سال پیش است؛ تغییر در آموزش خط هم اتفاق افتاد. مثلا قبلا بچه‌هاحروف را زاویه‌دار می‌نوشتند اما حالا دانش آموزان از همان ابتدا با نحوه زیبانویسی ابتدایی حروف و کلمات آشنا می‌شوند و اینکه اندازه مناسب را در نوشتن رعایت کنند مورد تاکید قرار می‌گیرد و خط تحریری از همان سال اول و دوم برای خواندن دانش‌آموزان جلوی دید آنهاست.
منبع دریافت این مطلب : خبرگزاری فارس
1. تحول و اصلاح آموزش‌وپرورش الزاماتی دارد که در این مجال به چند مورد آن اشاره می‌شود. اکنون در کشور ما میان دو نهاد مهم و تاثیرگذار تعلیموتربیت یعنی نهاد خانواده و دولت در اهداف، با وجود بعضی هم‌پوشانی‌ها، تعارض‌های اساسی وجود دارد. خط قرمز خانواده، آینده تحصیلی و شغلی فرزندش است و خط قرمز دولت سیاست رسمی آن است. در سال جاری دولت 25 هزار میلیارد تومان در آموزش‌وپرورش برای اهدافی هزینه می‌کند. خانواده هم چیزی در همین حدود برای اهدافی دیگر هزینه می‌کند. این تعارض سبب شده که هم سرمایه‌های مادی کشور هدر رود هم سرمایه‌های معنوی که مهمترین آن، ضایع‌کردن استعداد و خلاقیت و روان میلیون‌ها فرزند این دیار است. امروزه هزینه‌هایی که خانواده در مدارس غیرانتفاعی، موسسات کنکور و زبان و کامپیوتر و کلاس‌های خصوصی و کتابهای کمک‌آموزشی و غیره می‌کند اگر بیشتر از هزینه‌ای که دولت در آموزش‌وپرورش می‌کند نباشد کمتر نیست. جملگی هزینه‌های خانواده هم تقریبا برای آینده شغلی فرزندش است و قبولی در کنکور. تعارض اهداف خانواده و دولت باعث شده که برای موسسات کنکور فرصت‌سازی شود. اکنون این موسسات از دوره ابتدایی تا کنکور دکترا فعالیت گسترده دارند و حتی افزون بر آگهی‌های فراوان تبلیغاتی، برنامه‌های صداوسیما را خریده‌اند. فراموش نمی‌کنم که در تاریخ ٢٠ آبان امسال ساعت شش عصر دیدم کانال‌های یک و دو و سه و آموزش درس کنکور داشتند و چهار موسسه کنکور برنامه‌های خود را با تبلیغات فراوان و هیجان‌انگیز ارائه می‌دادند. اکنون رانتی که در حاشیه موسسات معروف کنکور پدید آمده به‌مراتب بیشتر از آن پرونده اختلاس سه هزار میلیاردی است. وزارت آموزش‌وپرورش امروز در حاشیه آن موسسات کنکور قرار گرفته و این‌همه سروصدا و تبلیغات پیرامون کنکور برای ورود به دانشگاه‌های معروف است. ظرفیت این دانشگاه‌ها هم محدود است و چه یک موسسه کنکور در کشور باشد چه ده‌تا یا صدتا، این موسسات ظرفیت دانشگاه‌ها را بالا نمی‌برند بلکه با تبلیغات خود فقط رقابت کنکور را تشدید می‌کنند. شایسته است دولت تکلیف خود را با کنکور و موسسات پیرامون آن روشن کند. اگر کنکور، اصل است چنان‌که در تلویزیون جمهوری اسلامی هرروز تبلیغ می‌شود پس درِ آموزش‌وپرورش را ببندید و شرط دیپلم را برای ورود به دانشگاه بردارید و تعلیموتربیت کشور را به موسسات کنکور بسپارید؛ اگر تعلیموتربیت در مدرسه اصل است، پس چرا برای کنکور فکری نمی‌شود یا لااقل در رسانه ملی درباره کنکور و آسیب‌های آن کار نمی‌شود، نه تبلیغات گسترده پیرامون آن. آیا رسانه ملی ما تا کنون یک‌صدم زمان پخش آگهی‌های کنکور، به آسیب‌های کنکور پرداخته است؟ البته در رسانه ملی ما اساسا تکلیف ارزش‌ها روشن نیست. از‌یک‌سو می‌گویند اقتصاد مقاومتی، از‌دیگر‌سو از صبح تا شب با آگهی‌های بازرگانی مردم را به مصرف‌گرایی بیشتر تشویق می‌کنند. از‌یک‌طرف یک دکتر تغذیه دارد در یک برنامه از مضرات خوردن تنقلاتی مثل چیپس و پفک یا نوشابه می‌گوید از‌طرف‌دیگر وسط همان برنامه آگهی بازرگانی همان تنقلات پخش می‌شود. نمی‌دانم مسئولان اصلا تلویزیون تماشا می‌کنند یا نه؟ شبکه‌های عمومی و ملی کشورهای سکولار و غیردینی یا اصلا آگهی بازرگانی پخش نمی‌کنند یا دقایق محدود، حق پخش دارند. به‌عنوان‌مثال شبکه ZDF آلمان فقط می‌تواند روزی ٢٠ دقیقه آگهی بازرگانی پخش کند آن هم نه در زمان‌های پربیننده و رسالت اصلی‌اش اشاعه و تبلیغ فرهنگ آلمانی است. در کشور ما که اسلامی است و برای برپایی این نظام، آن همه ایثارگری شده و خون‌های پاک ریخته شده در عمل می‌بینیم که تلویزیون آن دوشنبه‌بازار و سه‌شنبه‌بازار شده و آگهی‌های بازرگانی آن بی‌حساب‌و‌کتاب است و این‌همه مردم را به اجناس لوکس و مصرفی تشویق می‌کند.
باری با هزینه‌هایی که خانواده سالانه فقط برای کنکور می‌کند می‌توان چند دانشگاه بزرگ و مادر مثل دانشگاه تهران و شریف ساخت. گویا ما در نابودی سرمایه‌های مادی و معنوی خود استادیم.
غرض اینکه اکنون میان خانواده و دولت از جهت اهداف تربیتی شکاف بزرگی وجود دارد و این باعث شده که سرمایه‌های مادی و معنوی کشوری در این کشاکش، سایش و فرسایش پیدا کند. تا آنجا که من اطلاع دارم در هیچ کشور دیگری چنین شکافی وجود ندارد. برای پرکردن این شکاف دولت نقش و مسئولیت بیشتری دارد چراکه سیاست‌گذار و برنامه‌ریز است. دولت باید به‌نحو آگاهانه و مسئولانه در اهداف آموزش‌وپرورش تجدیدنظر کند و اهداف واقع‌بینانه و شدنی را سرلوحه کار خود قرار دهد و با خانواده وارد گفتوگو و تعامل شود و از رهگذر این گفتوگو از‌یک‌طرف تا آنجا که امکان دارد اهداف خود را با اهداف خانواده همسو کند مثل آموزش زبان و کامپیوتر در سطحی که خانواده انتظار دارد و از‌طرف‌دیگر اذهان پدران و مادران را هم نسبت به منطق تعلیموتربیت، هم نسبت به آسیب‌های نمره‌محوری و کنکورمحوری و مدرک‌محوری روشن کند. ضمن اینکه باید دغدغه خانواده را نسبت به آینده شغلی فرزندش ملاحظه کرد اما باید صادقانه با خانواده وارد گفتوگو شد و به آن گفت در کشور چه یک موسسه کنکور وجود داشته باشد چه هزارتا، به ظرفیت دانشگاه شریف یا تهران چیزی اضافه نمی‌شود. باید به خانواده گفت اگر می‌خواهی فرزندت در کنکور قبول شود باید تفریحات سالم و نشاط و شخصیت نیرومندی داشته باشد. لازم است علاوه بر مدرک تحصیلی مهارت‌ها و درس‌های زندگی را هم بداند و اخلاقی و مسئولیت‌پذیر باشد. باید به خانواده گفت شما حق دارید دغدغه آینده شغلی فرزند خویش را داشته باشید و برای او هر کاری که می‌توانید انجام دهید اما اخلاقا حق ندارید او را زیر چرخ نمره و امتحان و کنکور افسرده و پریشان و نابود کنید. اکنون موسسات کنکور دست گذاشته‌‌اند روی نبض خانواده و با بداخلاقی تمام هم هزینه خانواده را می‌بلعند هم استعداد فرزندان این دیار را ضایع می‌کنند و دولت و به‌خصوص رسانه ملی به‌جای روشنگری، با آنان خواسته یا ناخواسته همراهی می‌کنند. واقعا چه ضرورتی دارد فرزندان ما از دوره ابتدایی وارد رقابت فرساینده کنکور شوند. تبلیغات این موسسات تا آنجا بالا گرفته که حتی نخبه‌ترین دانشجویان این کشور که در دانشگاه شریف و تهران و امیرکبیر در حال تحصیل‌اند در مقابل این موسسات منفعل شوند و در کنکورهای فوق‌لیسانس و دکترای آنها مکرر شرکت کنند. اگر یک دانشجوی نخبه نتواند برای آینده تحصیل خود برنامه‌ریزی کند و منفعل باشد و دیگران برای او برنامه‌ریزی کنند، چگونه می‌تواند برای فردای این کشور با ذهن فعال و خلاق، برنامه‌ریزی کند و چگونه فردا می‌تواند برای مشکلات زندگی خود برنامه‌ریزی کند و با شکیبایی آنها را مدیریت کند. از این بدتر، وقتی شکافی بزرگ میان اهداف خانواده و دولت باشد و دولت به‌صورت یک‌سویه و آمرانه این‌همه بر اهداف خود اصرار ورزد، آنوقت حتی معاونان و کارشناسان ارشد آموزش‌وپرورش می‌بایست صبح در وزارتخانه حضور پیدا کنند و از گفتمان رسمی دم بزنند و به‌خاطر مناسبات شغلی خود، خود را همراه و همسو با دولت نشان دهند و عصر بروند بچه‌های خود را در موسسات زبان و کامپیوتر و کنکور ثبت‌نام کنند.
2. ضروری است ما به‌عنوان کارشناس یا تئوری‌پرداز در حوزه تعلیموتربیت این رسالت را آگاهانه به‌دوش بگیریم و صادقانه و مجدانه با دولت وارد گفتوگو شویم. مسئله سرنوشت میلیون‌ها انسان آسیب‌پذیر و بی‌پناه است که به‌خاطر نگاه نادرست دولت و خانواده و اهداف متعارض‌شان در معرض آسیب‌اند. دولت با نگاه خاص خود آموزش‌وپرورش را زمین‌گیر کرده و خانواده با نگاه کنکورمحور و مدرک‌محور خود فرزندش را به بند کشیده و هر دو به منطق تعلیموتربیت توجه ندارند. دولت می‌خواهد در آموزش‌وپرورش هم سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کند هم مدیریت و تصدی‌گری؛ می‌خواهد صد هزار مدرسه را تابع یک الگویی که از مرکز صادر می‌شود اداره کند. می‌خواهد میلیون‌ها جوان هم دانشمند و اندیشمند شوند هم تابع سیاست‌های آن. می‌خواهد با نمره و امتحان و اکراه و اجبار آموزه‌های مختلف را در مدارس آموزش دهد و به آسیب‌های آن کمتر توجه دارد. به قول مولانا:
نور باقی پهلوی دنیای دون
شیر صافی پهلوی جوهای خون
چون در او گامی زنی بی‌احتیاط
شیر تو خون می‌شود از اختلاط
آموزه‌های دینی و معنوی، فضای مقدس و روحانی می‌طلبد معلم و مربی اخلاقی و معنوی می‌خواهد. در آموزش‌وپرورش رسمی باید این فضاها را به وجود آورد. اگر دولت ما فقط به این یک مسئله عمیقا توجه کند که آیات شریفه قرآن را با نمره و امتحان نمی‌توان و نباید آموزش داد آن‌گاه راه این گفتوگو باز می‌شود. ما به‌عنوان کارشناس باید با دولت چهره‌به‌چهره شویم و این مسائل را صادقانه بگوییم و نهراسیم، نه اینکه ظاهرسازی کنیم و آدرس غلط بدهیم. سال‌ها است که بعضی از دوستان کارشناس ما که ازقضا ارتباط وثیق و محکمی هم با دولتها دارند، دائما دارند آدرس غلط می‌دهند و دولت هم ظاهرا یک‌بار از ایشان نمی‌پرسند که چرا آنچه می‌گویید در عمل رخ نمی‌دهد.
3. سال‌های بعد از انقلاب، با وجود اینکه دولتها در اهمیت آموزش‌وپرورش و جایگاه مقام معلمان سخن گفته و شعارهای زیادی داده‌اند اما در عمل تقریبا در هیچ دولتی مشکلات و مسائل آموزش‌وپرورش مسئله اول یا دوم و حتی سوم یا چهارم نبوده فقط در دولت سازندگی شخص وزیر، جناب دکتر نجفی، مدیری قوی و توانا و لایقی بود و به نظرم قوی‌ترین وزیر آن دولت بودند و به‌همین‌خاطر توانستند کارهای مفیدی در آموزش‌وپرورش انجام دهند. در دولت اصلاحات هم وزرای آموزش‌وپرورش قوی نبودند و در دولت بعد از اصلاحات هم که مسئله لایدرک و لایوصف است و به آموزش‌وپرورش و به‌خصوص به ساختارش آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد شد. در دولت فعلی هم ظاهرا تا کنون مشکلات و مسائل آموزش‌وپرورش اولویت نداشته است. در ملاقات حضوری که سه، چهار سال پیش با رئیس دولت اصلاحات دست داد به جناب ایشان به‌صراحت گفتم اگر از مشروطه به‌این‌سو در یک دولت می‌بایست پرداختن به مسائل آموزش‌وپرورش در صدر دولت قرار می‌گرفت دولت شما بود که چنین نشد. چراکه از ایشان انتظار می‌رفت مسائل فرهنگی و آموزشی در صدر دولتش قرار گیرد نه رئیس دولت بعدی. به‌طور‌کلی در کشور ما همواره مسائل سیاسی اولویت داشته و در صدر قرار گرفته است. در این فضا مسائل فرهنگی و آموزشی یا نادیده گرفته می‌شود یا در فرو‌دست قرار می‌گیرد. اکنون سیزده چهارده میلیون دانش‌آموز با اعمال شاقه و برای نمره و دیکته و امتحان و کنکور هر‌روزه تحت فشار و استرس‌اند و هیچ مکانیسم دفاعی هم ندارند به‌خصوص در دوره ابتدایی. ولی کمتر مشاهده شده که اندیشمندان و روشنفکران و گروه‌های سیاسی اصلا چنین مسائلی برایشان مسئله باشد و به آن بپردازند. حتی سیاست‌زدگی بیش‌و‌کم در گفتمان روشنفکران ما هم پررنگ است؛ بنابراین شایسته است روی این مسئله بیشتر کار شود که اولا برای دولتمردان و گروه‌های سیاسی و اندیشمندان مشکلات و مسائل اصلی آموزش‌وپرورش مسئله شود؛ ثانیا لازم است از زاویه فرهنگ و آموزش به آن مسائل پرداخت نه سیاست؛ یعنی شیفت کرد از اصالت سیاست به اصالت فرهنگ. چراکه وقتی سیاست در فرهنگ و آموزش دخالت کند اوضاع رو به وخامت می‌نهد.
4. برای تحول و اصلاح آموزش‌وپرورش دست‌کم دو کار ضروری است. نخست اینکه تحول و اصلاح آموزش‌وپرورش نیاز به یک نهضت روشنگری فراگیر دارد. اکنون اغلب نسبت به منطق تعلیموتربیت، جهل مرکب داریم؛ یعنی نمی‌دانیم که تربیت چیست اما تصور می‌کنیم که می‌دانیم. بر همه ما فرض است که مجدانه بکوشیم تا از این جهل مرکب به جهل بسیط گذر کنیم یعنی بدانیم که نمی‌دانیم تربیت چیست. کلید تحولات آینده آموزش‌وپرورش در این گذر‌و‌گذار است. اگر از این گذر مسئولانه و آگاهانه عبور کنیم آن‌گاه دیگر دولت با نگاه آمرانه آموزش‌وپرورش را اداره نخواهد کرد. خانواده افزون بر مدرک تحصیلی فرزندش، به تربیت اخلاقی و مسئولیت‌پذیری او نیز همت می‌گمارد، معلمان و مربیان نگاه انسانی‌تر به تربیت خواهند کرد، میان نهاد دولت و خانواده به‌طور طبیعی همسویی و تعامل به وجود خواهد آمد و تربیت انسانی خلاق و نقاد و اخلاقی هدف نهایی خانه و مدرسه می‌شود؛ بچهها دیگر در خانه و مدرسه برای نمره و امتحان زیر فشار و استرس قرار نخواهند گرفت و محیط تربیت در خانه و مدرسه شوق‌انگیز و بانشاط می‌شود. برای اینکه کلی‌گویی نکرده باشم به یک مورد اشاره می‌کنم و می‌گذرم. اکنون در دوره ابتدایی درس دیکته وجود دارد و هر‌ساله ارزشیابی هم می‌شود. این درس به بچهها فشار و استرس وارد می‌کند. بچهها درس را امروز می‌خوانند و شب باید مشق آن را بنویسند و فردا دیکته آن را. دیکته در آن زمان برای بچهها تکلیف دشواری است ولو واژه‌ها به نظر ساده باشند؛ واژه‌هایی مثل کتاب و مدرسه و باران و نان و مادر و قلم و دفتر و انار و سیب. چراکه بچهها در حال یادگیری و تلوتلو‌خوردن هستند و ذهنیت درست و شفافی از نوشتن و واژه‌ها ندارند به‌خصوص که ساختار زبان فارسی هم پیچیده است. اگر ما فرایند تحصیل را دست‌کم یک دوره ٥ یا ٩ یا ١٢ساله در نظر بگیریم طبیعی است که بچهها اکثر واژه‌ها را به‌مرور زمان فرامی‌گیرند و دیگر نیازی نیست که واژه‌ها را امروز درس بدهیم و فردا دیکته بگوییم که این فرایند منجر به فشار و استرس می‌شود و فشار و استرس اساسا قدرت یادگیری را پایین می‌آورد و بی‌جهت بچه و خانواده و معلم را درگیر خود می‌کند؛ اما در خصوص واژه‌های نادر که در نوشتن آنها باید بیشتر دقت کرد مثل قریب و غریب و یا صواب و ثواب یا خوار و خار می‌توان در پایان هر دوره تحصیلی جداگانه آموزش داد؛ اما از این مهم‌تر می‌توان به‌جای درس دیکته، خواندن داستان و رمان را توصیه کرد؛ یعنی در دوره ابتدایی و راهنمایی بچهها دویست، سیصد داستان کوتاه بخوانند؛ آنوقت هم با علاقه و نشاط درس خوانده‌اند هم مشکل دیکته‌شان حل شده و کیست که نداند با خواندن داستان و رمان ذهن بچهها خلاق می‌شود و انشای آنها خوب می‌شود و حس زیبایی‌شناسی‌شان پرورش پیدا می‌کند. یا به‌جای مشق شب، هنر خطاطی را فرابگیرند، یعنی هر شب یک بیت شعر را زیبا بنویسند که هم خطشان زیبا شود هم یک هنر اصیل را فرابگیرند و خط خوش به انضباط فکری بچهها نیز کمک می‌کند.
دوم اینکه افزون بر یک نهضت روشنگری، ما نیاز به یک نهضت اخلاقی داریم. امروزه به دلایل بسیار که بحث از آن فرصت دیگری را می‌طلبد، جامعه ما گرفتار مسائل و چالش‌های اخلاقی شده، آمار ناهنجاری‌های اجتماعی این را می‌گوید. جامعه ما تا آنجا گرفتار مسائل بغرنج اخلاقی شده که امروزه آمار و اخبار اختلاس‌ها و رانت‌خواری‌های درشت، گویا موضوعی معمول و طبیعی شده و دیگر حساسیت‌زا و تکان‌دهنده نیست. این مسئله نیاز به بررسی و تحلیل دارد که چرا از‌یک‌سو آن همه در مدرسه و دانشگاه و صداوسیما و ادارات و ارگان‌ها، تعلیم و تبلیغ آموزه‌های دینی داریم و از‌دیگر‌سو جامعه تا این اندازه گرفتار مسائل و ناهنجاری‌های اخلاقی و اجتماعی شده است. این موضوع از زوایای گوناگون قابل بررسی و تحلیل است. بنده 27 سال است که در این دیار دانشجوی فلسفه‌ام؛ چه بسیار دیده‌ام که استادان فلسفه خلوت و جلوتشان متفاوت است؛ در جلسه غیررسمی و خصوصی، عمیق‌ترین نقد و تحلیل‌ها را به وضع موجود دارند اما در تریبون رسمی چیز دیگری می‌گویند. این دوگانگی و دوگانه‌زیستن باید برای دولتمردان ما هشداردهنده باشد. وقتی استادان فلسفه که باید نماینده عقل و خردورزی و تحریر حقیقت و آزاداندیشی باشند این‌گونه تن به دوگانگی می‌دهند از دیگران چه انتظاری می‌توان داشت. در چنین فضایی نمی‌توان تولید علم و اندیشه داشت. اساسا دانشگاه بدون استقلال علمی و فکری دانشگاه نیست. شایسته است سرنوشت کرسی‌های آزاداندیشی بررسی و تحلیل شود. به نظر می‌رسد بدون اخلاق نه کار فرهنگ و آموزش به سامان می‌رسد نه کار اقتصاد و سیاست و قانون. برای اینکه اخلاق و اخلاقی‌زیستن در جامعه ما احیا شود و استقرار یابد ما مجدانه باید به دنبال پارادایم و الگوی اخلاقی جدیدی باشیم. به نظرم باید الگوی اخلاقی ما در خانه و مدرسه تغییر کند. در تعلیموتربیت شایسته است که از عام‌ترین و جهانی‌ترین اصول اخلاقی شروع کنیم که به نظر می‌رسد قاعده زرین اخلاق است؛ یعنی با دیگران چنان رفتار کن که خوش داری با تو رفتار شود؛ و بعد ارزش‌های اخلاقی اسلام و جمهوری اسلامی را آموزش داد؛ یا در استخدام و گزینش نیرو نخست ارزش‌های انسانی و وجدان کار و تخصص و اعتقاد به اسلام را لحاظ کنیم و سپس موارد دیگر را.
نویسنده مطلب : اسداله مرادی
منبع دریافت این مطلب : روزنامه شرق
هر چند رسیدگی بیش تر به فرزندان در روزهای امتحانات، می تواند میزان موفقیت دانش آموزان را افزون کند اما به همان نسبت، سخت گیری مفرط می تواند نتایج ضعیفی برای آنان ببار آورد.
به عقیده کارشناسان، از آنجا که نتیجه امتحان دانش آموزان برای والدین و آموزش و پرورش مهم است از این رو اولیای دانش آموزان با نزدیک شدن به فصل امتحان حساس می شوند و با صحبت کردن و سخت گیری های متعدد، زمینه فشار و اضطراب را برای آنان فراهم می کنند، عوامل اجرایی مدرسه نیز در افزایش اضطراب امتحان بین دانش آموزان موثر هستند.
والدین و معلمان باید در روزهای امتحانات با دانش آموزان همکاری بیشتری داشته باشند، آنان را به درس خواندن تشویق و از سرزنش کردن فرزندان خود خودداری کنند، در پایان هر امتحان، دانش آموز را مورد بازخواست قرار ندهند.
والدین در روزهای امتحانات از رسیدگی به امور فرزندان خود غافل نشوند و تا حد امکان از سپردن کارهای حاشیه ای و غیر مرتبط با درس، به آنان خودداری کنند.
در این روزها به تغذیه و استراحت فرزندان خود بیش از پیش اهمیت دهید زیرا تغذیه و استراحت مناسب و کافی در موفقیت دانش آموزان در امتحانات موثر است.
دانش آموزان در شب امتحان باید شام سبک و کم حجم بخورند و مصرف میوه نیز به دلیل اثر مثبت بر سوخت و ساز بدن توصیه می شود.
مصرف غذاهای شیرین، مواد دارای گلوکز، فسفر، غذاهای دریایی، عسل، خرما و کشمش در این ایام ضروری است از سوی دیگر دانش آموزان باید در ایام امتحانات از مصرف تنقلاتی که ارزش غذایی ندارد، خودداری کنند.
خوردن دوغ و ماست موجب خواب آلودگی می شود و از این رو دانش آموزان پیش از امتحان از خوردن آن پرهیز کنند. دانش آموزان می توانند با رعایت رژیم غذایی خود در ایام امتحانات، موفقیت بیشتری کسب کنند.
در فصل امتحانات به ویژه پایان هر سال تحصیلی، دانش آموزانی که با برنامه ریزی قبلی به مطالعه درس های خود پرداخته باشند دغدغه کمتری نسبت به دیگران دارند و می توانند با سپری کردن روزهای امتحان، نتیجه خوبی را برای خود رقم بزنند.
هر چند دانش آموزانی که در طول سال تحصیلی، درس های خود را روزانه آماده می کنند درصد موفقیت آنان بیش از دانش آموزانی است که در شب امتحان به فکر آمادکردن مطالب درسی می افتند اما این دسته از دانش آموزان نباید دلسرد شوند و باید در فرصت باقی مانده به مطالعه درسی بپردازند.
یکی از عواملی که در زمان امتحانات، باعث استرس و اضطراب دانش آموزان می شود محل و شیوه برگزاری آزمون است، مکانی که برای این امر در نظر گرفته می شود باید دارای نور مناسب، صندلی های راحت و محیطی ساکت باشد تا دانش آموزان بتوانند با تمرکز بهتری به پرسش ها پاسخ دهند.
عوامل اجرایی آزمون باید علاوه بر فراهم کردن محیطی امن و به دور از هر گونه سر و صدا، با دانش آموزان برخورد مناسبی نیز داشته باشند.
اضطراب امتحان بیشتر بین دانش آموزان دوره های راهنمایی و متوسطه به ویژه در امتحانات هماهنگ دیده می شود و در دوره ابتدایی با اجرای طرح ارزشیابی توصیفی، این مشکل در حال برطرف شدن است.
به باور کارشناسان، طرح ارزشیابی توصیفی یکی از راه های برطرف کردن اضطراب دانش آموزان است و معلمان باید از شیوه اجرای این طرح، اطلاعات کافی داشته باشند.
کارشناسان می گویند، نظام آموزشی کشور به دلیل نتیجه محور بودن، موجب اضطراب دانش آموزان می شود.
منبع دریافت این مطلب : بیتوته